ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ.

Δελής, Δελλής, Ντελής.=Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ντελή ή δελή (τουρκ. deli) και αργότερα ντελίλ (τουρκ. delil, δηλ. «οδηγοί») ονομαζόταν στρατιωτικό σώμα ιππέων που οργανώθηκε αρχικά στο χώρο των Βαλκανίων, περί τα τέλη του 15ου αιώνα. Η ονομασία του προερχόταν από την τουρκική λέξη deli που υποδηλώνει τον παράφρονα ή τον παράτολμο, εκείνον που προβαίνει σε ανήκουστη ανδρεία αψηφώντας το θάνατο σε μάχες ή συμπλοκές. Οι δελήδες ήταν αρχικά ακόλουθοι του Μπεηλέρμπεη της Ρούμελης. Έφεραν πανοπλία, λόγχη, ρόπαλο και στολή φτιαγμένη από δέρματα άγριων ζώων.
Η λέξη αυτή υφίσταται σε ελληνικά επίθετα είτε ως αυτούσια (Δελής, Δελλής, Ντελής) και ως πρώτο συνθετικό σε σύνθετα επώνυμα, όπως π.χ. Δεληαργύρης, Δεληβοριάς, Δεληγεώργης, Δεληγιάννης κ.λπ. Επίσης υφίσταται και ως προσδιορισμός του παράφρονα π.χ. "μας κάνει τον ντελή" (= τον άγριο). Επί τουρκοκρατίας ως τοπωνύμιο δήλωνε περισσότερο ασφαλές πέρασμα για ιππικό. Πολλά χωριά έφεραν αυτό ως πρώτο συνθετικό της ονομασίας τους.

 --------------------------------------------------------------------------------------------- 

Δαγκλής ή Νταγκλής= το έφερε ισχυρή πολεμική οικογένεια από το Σούλι, μέλη της οποίας αναφέρονται στους αγώνες κατά του Αλή Πασά και αργότερα ως αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821. Γενικότερα, το επώνυμο μπορεί να αναφέρεται σε κάποιο από τα εξής πρόσωπα:

Βασίλειος Δαγκλής

Γιώτης (Παναγιώτης) Δαγκλής (αναφέρεται ως ο σημαντικότερος της οικογένειας)

Γκόγκας Δαγκλής ή καπεταν-Γκόγκας (θάν.1808), αρχηγός της οικογένειας

Ιωάννης ή Ναστούλας Δαγκλής (1800-1886)

Κίτσος Δαγκλής (θάν.1826)

--------------------------------------------------------------------------------------------------

 Δουμπιώτης το επώνυμο ανήκει σε οικογένεια από τα Δουμπιά Χαλκιδικής, της οποίας αρκετά μέλη έλαβαν μέρος σε απελευθερωτικούς πολέμους της Ελλάδας.
-------------------------------------------------------------------------------------------------

Βρετέας  = Από το βρετός, ο ευρημένος, ο ευρετός 1) επί νηπίων το υπό των οικείων του εγκαταλειφθέν ή ευρεθέν υπό τινός βρέφoς το έκθετον 2) νήπιον υπό των γονέων τον αποτεθέν εμπρόσθεν της εκκλησίας είτε εν τη οδώ, ίνα ανάλαβη τη βάπτιση του ο πρώτος τυχόν διαβάτης. Σύνηθες στη Μάνη όπου ονομάζεται έτσι από πρόληψη πιστεύοντας ότι θα αποφευχθεί ο θάνατος. Επώνυμο από το 14ο αι με την αρχική μορφή Ευρετός. ---------------------------------------------

Γιαννόπουλος : πατρωνυμικό, προέρχεται από το βαπτιστικό όνομα Ιωάννης, Γιάννης.

Ελισσαίου : Εβραϊκό όνομα. Σημαίνει ο θεός βοηθά, βλέπει.

Καπακλής : Τούρκικο kapak = καπάκι, kapakli = σκεπασμένος.

Κλάδη : Πιθανόν από τη λέξη κλαδί.

Κοντόπουλος : Προέρχεται από παρατσούκλι που οφείλεται σε σωματική ιδιότητα του ατόμου = χαμηλός, κοντός, όχι ψηλός + οπουλος.

Κοντούλη : Προέρχεται από το παρατσούκλι που οφείλεται σε . . . σωματική ιδιότητα του ατόμου = χαμηλός, κοντός, όχι ψηλός.

Κότσης : Ίσως από τη λέξη κότσι = αστράγαλος.

Κουτουμάνου : Από την κεφαλονίτικη ιδιωματική λέξη κουτουμάνος που σημαίνει το μικρό ευτραφές κουτάβι. Σπάνια σημαίνει και το μικρό παιδί με τα ίδια χαρακτηριστικά.

Μαυροειδή : Προέρχεται από παρατσούκλι που έχει σχέση με σωματική κατάσταση ή ιδιότητα του ατόμου που είναι μελαχρινός ή μαύρος. Μαύρος + ουσ. είδος. Επώνυμο από το 10ο αι. (Μαυροειδής Μιχάλης, ιερέας στην πόλη.)

 

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ

*Αγιάνης - Αγιάνογλου -Η ορθή γραφή του ειναι με ενα Ν γιατί δεν προέρχεται απο το Ιωάννης=Γιάννης. Βεβαια και το Γιαννης γιατι να γράφεται με 2 Ν;
Κανεις δεν ξερει αλλά ετσι συνηθίσαμε. Το Αγιανης προέρχεται απο το τουρκικο âyan σημαίνει: υψηλά πρόσωπα, προεστώτες, κοτζαμπάσηδες. Επίσης âyanina σημαίνει "στους προεστους" , στο μερος με τους προεστούς.
Απο αυτή τη λέξη πήραν τ' (α)Γιάνινα (και οχι Ιωάννινα) το ονομά τους αφου ήταν κεφαλοχώρι και εκει συγκεντρώνωνταν οι προεστοί.

Αλογοσκούφης

Οι ενδυματολογικές προτιμήσεις των άλογων δεν περιλαμβάνουν σκούφους. Δεν πρόκειται ούτε για άλογο" (ίππος) ούτε για σκούφο (κάλυμμα της κεφαλής) . Έτσι επονομάζεται κάποιος που είναι άλογος (παράλογος, χωρίς λογική [Σταμ 68]) και κούφος (κενός, άδειος, χωρίς περιεχόμενο [ Σταμ 546]. Τα συμπεράσματα για την πορεία της οικονομίας δικά σας.

Μια πιο συνηθισμένη μορφή με αντιμετάθεση των συστατικών της λέξης είναι το "κουφάλογο" με την ίδια ακριβώς σημασία και που παρετυμολογείται από το κουφός (κωφός) αντί του ορθού (κούφος).

Η σύγχυση του επιθέτου "άλογος" με το ουσιαστικό "άλογο = ίππος" αποδεικνύεται πανηγυρικά με την παρερμηνεία της έκφρασης "πράσσειν (πράττειν) άλογα" που γράφεται (και εννοείται) σήμερα "πράσιν'(α) άλογα".



*Αλτιπαρμάκης Το Αλτιπαρμάκης προέρχεται απο το τουρκικο alti(εξι)+parmak(δάκτυλο) σημαίνει: εξαδάκτυλος. Φυσική δυσμορφία που όμως ειχε μεγάλη αξία αφού υπήρχε προφητεία ότι ενας εξαδαχτύλος θα πάρει πίσω την Κωνσταντίνου Πόλη.

Αναγνώστου-Αναγνώστης:
Κατώτερος Κληρικός, καθιερωμένος στο λειτούργημα αυτό με χειροθεσία Επισκόπου. Είναι επιφορτισμένος με την ανάγνωση των διαφόρων αναγνωσμάτων (χύμα ή εμμελώς) της Λατρείας μας. [Ημεροβ] . Αναγνωστάκης, Αναγνωστοπουλος, Αναγνωστιδης



Βαρ- Μπα- Οι αρχαιοι το β το προφεραν ως Μπ (βλ. Μπάμπαλης παρακάτω). Οι Νεολέλληνες βρηκαν το πατρογονικο Μπ ως κακοηχο και βάρβαρο τουλαχιστο στα Επωνυμά τους. Αρχαιοκαταγόμενοι ή οχι το αλλαξαν σε β. Ετσι ο Μπαρμπαγιάννης εγινε Βαρβαγιάννης, ο Mπαρμπέρης εγινε Βαρβέρης, ο Μπεγλέρης έγινε Βεγλερής και υπουργός. Η εκδικηση των αρχαιων ειναι οτι και τον Βαρβαγιάνη θα τον πράφεραν "Μπαρμπαγιαννη". Δεν γλιτώνεις εύκολα απο δαύτους, καλά που πέθαναν όλοι.

ΤΑ ΠΙΟ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ.

ΤΑ ΠΛΕΟΝ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ --

THE MOST CHARACTERISTIC GREEK SURNAMES--
Ο μεσος ορος των ελληνικων οικογενειακων ονοματων μπορουμε να πουμε πως εχει τρεις εως εξι συλλαβες.

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΚΑΤ΄ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Ααδαμοπούλου
Ααθανασόπουλος
Ααρών
Αβαβιάν
Αβαγιανέλη
Αβαγιάννης
Αβαγιάννος

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΑΤ΄ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

Ωνάσης
Ωνασιάδης
Ωνάσογλου
Ωραιόπουλος
Ωραιοπούλουδος
Ωρολογαδέλη
Ωρολογάς
Ωρολογίδης
Ωρολογόπουλος

ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

Τα ελληνικα οικογενειακα ονοματα ειναι κατα κανονα τα μεγαλυτερα και πολυσυλλαβοτερα απο τα οικογενειακα στις γνωστες μας ξενες γλωσσες.

Υπαρχουν επτασυλλαβα

Δακουμογιαννοπουλος,ΚοντογιαννακοπουλοςΣταματογιαννοπουλος

Υπαρχουν ομως και οκτασυλλαβα τα οποια εχουν και το ρεκορ.
Αναστασογιαννοπουλος
Βασιλογιαννακοπουλος
Παπαδημητρακοπουλος
Παπακωσταντινακοπουλος

ΤΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

Τα μονοσυλλαβα οικογενειακα ονοματα ειναι σπανιωτατα.

Γρες, Δρυς, Ζης, Κλης, Μπρης, Ντρες, Ρες [ΧΙΟΣ]

Τζεν,Χλης [ΚΑΡΠΑΘΟΣ]

Ονόματα από τις διάφορες ελληνικές διαλέκτους.

Αμαντος =(Χίος,άμαντος=μαμμόθρεφτος),
Βώκος (ποντιακό βώκος =ηλίθιος),
Ζυβρακάκης (Κρήτη ζυμπραγός <δίδυμος <αρχ.συμπραγής) ,
Κοθρής (διαλ.κοθρής –ζητιάνος <κοθρί –κομμάτι ψωμί.
Λιάρος(Ασπρόμαυρος ,για ζώα),
Μάντακας (Κρήτη, τσιμπούρι των ζώων),
Πατακός(Κρήτη, μικρόσωμος και άσχημος< αρχ.πάταικος),
Ροίδης (ρόγι δοχείο με στενό άνοιγμα),
Σαχτούρης (μεσν. σακτούρα –είσος καϊκιού),
 Συγγρός (διαλ.τσιγρός-αδύνατος ,αρρωστιάρης),
Τσουδερός (Κρήτη ,τσουρίζω=τσουτσουρίζω,
Χουρμούζης (χουρμούζη=είδος μαργαριταριού από το νησί Χορμούζ στην είσοδο του Περσικού κόλπου.

Τούρκικα.
Ασλάνης,-ιδης,-ογλου

Αρβανίτικα.
 Κέπας =κρεμμύδι ,
 Κριεζής=μαυροκέφαλος,
 Κριεκούκης =κοκινοκέφαλος,
Λέπουρας =λαγός,Μποκουρας =όμορφος ,
 Μπούρας =γενναίος,
 Σκούρτης =κοντός
Τσάλας =κουτσός,
 Φουρίκης =κοτέτσι.

Βλάχικα
Γκίζας =μυζήθρα.
Δάλας= ξινόγαλο,
Μπίμπας =πάπια,
 Πίσας=γάτα, Σούρδος =κουφός- βλάκας,
Τσάρας=γη